Woensdag 28 september 2005

Er is een methode om met kinderen (en volwassenen) om te gaan en die heet de Gordon Methode. De methode van de heer dr. Thomas Gordon berust op actief luisteren. Dat wil zeggen, dat je kinderen de ruimte geeft hun eigen verhaal te vertellen. Dus niet, als een kind bijvoorbeeld zegt: ‘Ik wil nooit meer met Pietje spelen omdat ik altijd moet doen wat hij zegt,’ reageren met een: ‘Joh, dat valt toch wel mee, ik zag gisteren nog dat hij deed wat jij wilde en morgen of straks denk je er vast anders over want Pietje is toch je vriend,’ maar dat je volstaat met een simpel doch open ‘O.’ Je biedt geen oplossingen, je geeft geen interpretaties maar schept ruimte voor de achterliggende oorzaak die het kind parten speelt waardoor het zoiets zegt. Je laat het kind zijn eigen waarheid vertellen.
Nu heb ik veel gelezen maar het boek van Gordon Luisteren naar kinderen niet, maar tijdens een ouderavond, toen deze methode ter sprake kwam, wist een moeder, die wel het boek had gelezen en de training had gevolgd, mij te vertellen dat ik zeer vanuit de Gordonmethode opvoedde. Nou, dat is dan een gelukkig toevalletje, of toch niet?
De verse moeders aan wie ik postnatale yoga geef, vertel ik altijd in ieder geval twee dingen: Troost je kind níet de met woorden, ‘zoet maar, je hoeft niet te huilen, er is niets,’ maar juist te troosten, voorzover dat aan de orde is, met de woorden, ‘huil maar even lekker, ’ En ik vertel ze, zo geloof ik namelijk stellig, ‘dat jij als moeder alles in huis hebt wat dat kindje nodig heeft, anders was het niet bij jou gekomen.’
Iemand zijn eigen waarheid laten vertellen, iemand zijn eigen kracht laten voelen, begint namelijk al vanaf het eerste uur. Als mijn jongens vallen en huilen, spring ik niet in paniek op en vertel hen zo - non-verbaal - dat het vreselijk erg is, noch trek ik ze acuut op schoot om te zoet-maaren of te valt-wel-meeën. Ik wacht - als dat gezien de situatie kan natuurlijk, als mijn jongste jongen een gat in zijn hoofd van de trap afdendert, ga ik heus wel direct handelen - af totdat zij zelf hebben aangegeven wat nodig is. De ene keer is dat niets, ze staan op en spelen verder. De andere keer is dat mijn zwijgende hand op de pijnlijke plek totdat het over is.
Bij volwassenen kun je dit principe net zo goed toepassen. Vele therapeuten werken dan ook vanuit het ‘wat denk jezelf-principe,’ het ‘goh,’ en zwijgen vervolgens weer. Laat een ander tot zijn eigen conclusies komen. Waarom het in therapie niet altijd werkt, of jaren duurt, is omdat er een ander belangrijk aspect, namelijk de ik-boodschap, is.
Een ik-boodschap is bijvoorbeeld heel simpel: ‘Wil je hiermee stoppen, ík vind dit vervelend nu.’ Niet dus, ‘Stop met dit vervelende gedrag.’ (Maar liever natuurlijk een positieve.) Hier klinkt namelijk een oordeel uit, een ‘allesomvattende’ waarheid: dit, wat jij nu doet, is niet O.K.
Tussen de zwijgende therapeut en diegene op de bank is vaak geen echte communicatie. Je wordt misschien wel gehoord, wat blijkt uit de (belangrijke) herhaling van wat je gezegd hebt, en dat is dan na al die jaren dat je niet gehoord werd en waarom je uiteindelijk daar zit, wel weer prettig, maar tegelijkertijd kun je er een beetje een eenzaam gevoel aan over houden en tot een ‘ik doe iets niet goed conclusie’ komen omdat er geen uitwisseling is.
Ik merk, als ik tegenover mensen zit, die mijn verhaal afmaken, die voor mij (van mijn part de juiste) conclusies trekken, dat ik het gevoel krijg mij te moeten verdedigen. Ik word met mijn rug tegen de muur geplaatst en mijn innerlijke kracht wordt volledig ontkracht door hun ‘wijsheid.’ Want wat ik ook zeg, eigenlijk word ík gewoon niet gehoord. Again!
En dan word ik dus weer verdrietig en ook boos. Dan denk ik: Godverdomme, give me a break. Dan denk ik: Hebben jullie daarboven wel eens van positieve beloning gehoord?
Om uiteindelijk, in een dreigende conflictsituatie met mijn oudste jongen, door mijn knieën te zakken zodat we elkaar in de ogen kunnen zien, zodat we gelijkwaardig zijn, en het harmonieus kunnen oplossen doordat ik hem de ruimte geef zijn eigen verhaal te vertellen, vanuit zíjn waarden.
Ik zou wel willen maar ik weet dat ik geen mannen vrij van een kruis zal ‘opleveren.’ Het zou ook weinig respectvol van mij zijn om te denken dat zij gekozen hebben voor een leven zonder bewustwording en zonder kruis nu eenmaal geen bewustwording van je eigen kracht. Ik maak fouten. Als ik maar wel mannen oplever die het gevoel hebben gehad dat ze mochten zijn, dat ze werkelijk gehoord en gerespecteerd werden. Dat vind ik het allerbelangrijkste. Kom ik daarom steeds mensen tegen die, voor mijn gevoel, alleen luisteren vanuit hún waarden? Zodat ik dat vooral niet vergeet?
Mooiste moment van de dag: Vanochtend liep ik een weinig vrolijk het schoolplein op. Morgen is het Michaëlsfeest, tem je eigen draak. Ter ere daarvan komt een draak aan de schoolmuur te hangen. De draak was vandaag nog niet meer dan een lullig lapje stof. Ik maakte een geestige opmerking daarover tegen de conciérge. Hij zei: ‘Weet je wat ik zo enorm aan jou waardeer…’ Ik dacht: Give it to me baby, wat waardeer je zo aan mij? Welk een heerlijk begin van de dag, een blijk van gehoord worden én een uiting van waardering.